Mission statement 2017-2021

SKaGeN onderzoekt in haar artistieke en sociale projecten, de grensgebieden tussen beschaving en barbarij, in het licht van vijf samenlevingskenmerken: geld, godsdienst, oorlog, politiek en pionierschap.

Het is een grote uitdaging voor een gezelschap met een lange en rijke geschiedenis, om debatten te blijven aan te wakkeren of een voortrekkersrol te spelen in discussies rond maatschappelijk thema's. SKaGeN vindt dit een van haar belangrijkste opdrachten en wikt en weegt haar inhouden en artistieke bijdragen daarom constant. Het gezelschap schuwt de polemiek niet.

SKaGeN maakt niet alleen inhoudelijke en vormelijke keuzes die betrekking hebben op maatschappelijke en culturele diversiteit, het onderneemt SKaGeN ook effectieve actie. Zo investeert het gezelschap tijd en middelen in duurzame sociaal-artistieke projecten.

Het Theatercollectief SKaGeN is vanaf haar ontstaan voorstander geweest om een zo breed mogelijk veld te bespelen en om alle stijlen aan bod te laten komen; geen enkel genre is ons te min. De filosofie: aan de basis van elk project ligt een totale vrijheid in vorm- en genrekeuze en dit versterkt onze inhoud. Dat maakt dat het gezelschap voor de buitenwereld soms ongrijpbaar lijkt, maar steeds opnieuw verrassen kan. De leden kiezen er na 18 jaar nog steeds unaniem voor om de grootst mogelijke flexibiliteit aan de dag te leggen. Dat zorgt voor artistieke en inhoudelijke ademruimte. De keuze om sociaal artistiek werk te gaan verrichten, naast ons reguliere parcours, past in die filosofie. Het gezelschap wil niet vastroesten, terend op haar verleden.

CItaat uit het aanvraagdossier 2017-2021

‘Je bent zo verdoofd dat je rustig ten strijde trekt, zonder tranen en zonder angst, en toch weten we allemaal dat we onderweg zijn naar een onvervalste hel.’

Die zin van een Deense soldaat in het Duitse leger, ging over de eerste wereldoorlog. Valentijn Dhaenens sprak hem uit in zijn monoloog De Kleine Oorlog/Bigmouth (creatie 2013).

Die zin kan ook doen denken aan de tijd waarin we leven. Luidt de opeenstapeling van Europese en mondiale crisissen en conflicten, zowel economisch als ideologisch, de instorting van onze wereld in? Zal de Europese economie ten onder gaan? Zullen we overspoeld worden door vluchtelingen? Staan de Westerse waarden – de Verlichting, de Franse Revolutie, de Rechten van de Mens, ons erfgoed, onze cultuur, ons samenlevingsideaal – onder druk? Is Soumission van Michel Houellebecq een profetische roman?

Nee, denken we, zo’n vaart zal het niet lopen. We hebben onze kenniseconomie. En onze waarden zijn dominant. Wie met ons in contact komt, neemt ze vroeg of laat over ?

We plooien ons alvast terug op onze dagelijkse genotsmiddelen als consumptie, geld, en ideologische verantwoording. We trachten onze grenzen te verstevigen, in naam van onze cultuur. We trekken ten strijde tegen de aantasting, tegen het verlies (van ons geld, onze ideologie, onze beschaving). Laten we de barbarij proberen afhouden, bij ons worden geen hoofden afgehakt, wordt geen werelderfgoed vernietigd. Wij zijn beschaafd.

Toch zijn we onzeker. Wat is beschaving eigenlijk? Heeft onze geschiedenis tot decadentie geleid, zoals Nietzsche beweert? Zijn we idealen en kracht kwijtgeraakt in de klim naar geld en comfort? Is onze traditie (het goeie ouwe gezonde leven binnen een gemeenschap) teloorgegaan? Moeten we ons opnieuw inschakelen in een mensbeeld dat ons moreel verheft, zoals tijdens de grote dagen van het Romeinse imperium, het Middeleeuwse Christendom, misschien zoals in de hedendaagse Islam? Is het Avondland nu definitief in verval? In zijn essay ‘Barbarij’ beschrijft Alessandro Baricco hoe onze Cultuur met grote C is overgegaan in cultuur met kleine c, onder invloed van democratisering en commercialisering. Wat met democratie in een wereld waarin de macht uiteindelijk bij de markt ligt? Wat vertellen de intra-Europese verhoudingen ons over onze beschaving? Wat met verdronken lijken aan onze kusten? Hoe te reageren op berichten van onthoofdingen, levende verbrandingen, vernietiging van erfgoed, foltering?

Staat beschaving gelijk met een bepaalde soort ethiek?

Met welk geld wordt de beschaving betaald? Met welke oorlog bevochten? Hoe beschermt een beschaving zich tegen afbrokkeling en decadentie? Wat is er nodig om de muren van het beschavingsfort op te trekken? Is barbarij inherent aan beschaving? Waar in onze eigen harten ligt de scheidslijn tussen barbaars en beschaafd?

Bovendien: moeten we onze beschaving, als we daartoe besluiten, niet verder uitdragen? Is dat wat pionierschap altijd is geweest? Wat betekent pionierschap? Wat is waardevol in onze samenleving, wat willen we verspreiden? Hoe ver willen we gaan, ook letterlijk? Brengen we het erfgoed van de mensheid op een dag op de planeet Mars? Wat valt er te redden, te verdedigen? We gaan ons toch niet zomaar gewonnen geven? ‘Do not go gentle into that good night,/ Old age should burn and rage at close of day;/ Rage, rage against the dying of the light.’, schrijft Dylan Thomas.

In voorgaande projecten had SKaGeN het over het feit dat de vette jaren in onze samenleving voorbij zijn, en we ons in een transitieperiode bevinden.

Nu wil SKaGeN verder gaan, en analyseren waar die transitie dan uit bestaat. Om te begrijpen waar we misschien heen kunnen (een berg met geld, een nieuwe of hervonden ideologie of religie, een andere planeet?), bekijken we waar onze wereld nu aan toe is. Er zijn dringende problemen gemoeid met de pijlers van onze beschaving. Als perspectief op de zaak hanteren we het grensgebied tussen barbarij en beschaving. Wat zijn de grenzen en kenmerken van beide begrippen?